روش كله زني در توليد چرخ دنده

كله زني يعني حركت رفت و برگشتی یك ابزار برش به شكل شانه دنده یا چرخ دنده معمولی، در جهت عرض دندانه چرخ دنده خام.

در ماشین كله زنی، ابزار برشی و قطعه خام چرخ دنده در یك حركت غلتشی متناسب با نسبت چرخ دنده دو چرخ دنده استوانه ای با محورهای موازی، با هم درگیر می شوند. ابزار برشی در عین حال در امتداد محور خود نوسان پیدا كرده و بر عمل برش اثر می گذارد. طی پاسهای برگشت ابزار، ابزار برشی یا چرخ دنده آزاد شده تا بازگشت آزاد ابزار برشی تضمین گردد. 

در فرایند كله زنی، از ابزارهای برشی نوع پینیون استفاده می شود 

چرخ دنده های استوانه ای مارپیچی و ساده داخلی و خارجی و راكهای دندانه راست و مارپیچی، تیغه های چرخ دنده، چرخ دنده های شانه ای، هزار خاریهای اینولوت داخلی و خارجی، هزار خاریهای وجوه موازی، چرخكهای زنجیر غلتكی، چرخكهای زنجیری بی صدا و هر پروفیل خاصی از چرخ دنده های استوانه ای امكان تولید در فرایند كله زنی را دارد. 

تمام چرخ دنده های ساده اینولوت با پروفیل دندانه راك مبنای یكسان تنها به یك ابزار برشی برای هر تعدادی از دندانه در فرایند تولید نیاز دارند. فرایند كله زنی هم در تولید انبوه و هم در تولید محصول تكی كاربرد دارد.

از الزامات اين روش مي توان به موارد زير اشاره كرد:

بازرسی دوره ای ماشین ابزار، نگهداری مناسب از ابزار برشی، انتخاب درست تعداد دوران و پیشروی، استفاده از مایع خنك كننده مناسب، دقت كافی در تیز كردن ابزار برشی و بازرسی اندازه های چرخ دنده.

هاب زدن (Hobbing) هزار خار زني

دستگاه هاب يك نوع از دستگاه فرز است كه با آن چرخ دنده و هزار خار توليد مي كنند.هاب با چرخاندن ابزار برنده و قطعه، در زمان مشخص و با سرعت معين، دنده را ايجاد مي كند.ابزار برنده به شكل يك سطح مقطع برنده(براي ايجاد شكل دندانه) و يك مارپيچ است.بنابراين گوشه هاي دندانه ابزار برنده يك شكل منحني ايجاد مي كند.

دندانه های ابزار برش مانند یک حلزون حول یک استوانه قرار دارند و چرخدنده خام مثل یک چرخ حلزون با آن تماس پیدا کرده و شکل می گیرد.

براي شروع عمل تراش، ابزار تراش را طوري تنظيم مي كنند كه از چرخ دنده ي خام جدا باشد و سپس آن را آن قدر بطرف داخل حركت مي دهند تا عمق مطلوب دندانه ايجاد شود. سپس ابزار تراش مارپيچ به موازات محور چرخش چرخ دنده ي خام، تغذيه مي شود. با چرخش چرخ دنده ي خام، دندانه ها توليد مي شوند و تغذيه ي ابزار در پهناي چرخ دنده ي خام، پهناي مناسب به دندانه مي دهد.

در تراش كاري چرخ دنده هاي مارپيچ، زاويه ي مارپيچ چرخ دنده به انحراف محور تراش افزوده مي شود.